Drie jaar volgehouden strijd zit erop. Ouders, grootouders, personeelsleden en de twee OCMW-raadsleden van de PVDA+ boekten een opmerkelijke overwinning. De kinderopvang in Zelzate blijft in handen van het OCMW. Geen privatisering dus of doorschuiven van opvang naar overbevraagde leerkrachten.
Nog voor hij was ingezworen maakte de liberale burgemeester Frank Bruggeman al duidelijk waar het voor hem op stond: alles wat sociaal was, moest op de schop. Privatisering werd de onversneden ideologische keuze, voortdurend gemotiveerd als: we kunnen niet anders, de kas is leeg. Of hoe het neoliberale credo TINA – There Is No Alternative – ook op het podium klom van de Zelzaatse gemeentepolitiek.
Eerst werd het personeel van het woonzorgcentrum en de thuiszorg al de arm omgewrongen. Zij kregen een privatisering opgelegd. In de herfst van 2013 lag ook een eerste besparingsvoorstel voor de kinderopvang op tafel. De buitenschoolse opvang zou vijf weken sluiten en het personeelsbestand zou met drie voltijdse personeelsleden verminderen.
Het personeel ging onmiddellijk in staking. Leden van de PVDA staken een nieuwsbrief in alle Zelzaatse brievenbussen om de bevolking te informeren en op te roepen tot protest.
Een-tweetje OCMW-raad-gemeenteraad
Flink wat volk op de volgende OCMW-raad en tussenkomsten van de raadsleden van de PVDA+, Riet Verspreet en Karel Van Bever, deden het bestuur bakzeil halen. De aangekondigde besparingsoperatie zou beperkt blijven tot minimumbezetting tijdens vakantieperiode. Maar twee weken later kondigde de OCMW-voorzitter in de pers de privatisering aan van kinderopvang vanaf 1 september 2014. Prompt ging het personeel in staking en de PVDA mobiliseerde ouders en personeel voor de gemeenteraad van 30 december 2013. Deze mobilisatie, zowel op de OCMW-raad als de gemeenteraad zou een rode draad worden in de verdere protestbeweging. Onder druk van 400 mensen op de gemeenteraad –verklaarde de burgemeester dat hij de privatisering van de kinderopvang zou herbekijken om te zien of het wel nodig was. Wat later kondigde de OCMW-voorzitter aan dat hij wel achter de privatisering bleef staan…maar nu vanaf 1januari 2015.
Weer een jaar gewonnen
Tijdens een OCMW-raad toonde Riet Verspreet met cijfers uit de gemeentebegroting aan dat het mogelijk was de kinderopvang, zelfs met het bestaande budget, te behouden als openbare dienst. Dat leverde haar een daverend applaus op van tientallen aanwezige personeelsleden en ouders. Daarna bleef het enkele maanden windstil. Tijdens de begrotingsbespreking op de laatste bijeenkomst van de OCMW-raad van 2014, bleek zelfs een budget voorzien voor het volledige jaar 2015.
Met het vooruitzicht dat de financiering van de opvang op zijn einde liep startten enkele ouders en personeelsleden in samenwerking met PVDA, Geneeskunde voor het Volk en de vakbondsvertegenwoordigers in de herfst van 2015 met een affiche- en petitiecampagne. Er werden petities opgehaald aan de schoolpoorten, aan de opvang maar ook op de markt en van deur tot deur.
Op 1 december overhandigden ouders en kinderen 837 handtekeningen aan de OCMW-voorzitter. Hij beloofde opnieuw de mogelijkheid te onderzoeken om de kinderopvang in eigen beheer te houden.
Toch privatisering?
Begin april 2016 kregen alle schoolkinderen in Zelzate echter een brief mee dat vanaf 1 september de naschoolse kinderopvang geprivatiseerd zou worden. De weken erop deelde de PVDA aan de scholen vier keer een nieuwsbrief uit, waarin werd opgeroepen om naar de gemeenteraden en de OCMW-raden te komen. Op beide raden kwamen toen elke maand tussen de 50 en de 200 ouders en personeelsleden af. Ouders namen het woord voor het behoud van de kinderopvang (zie blz. 20). Op een OCMW-raad kwamen er zoveel tussenkomsten vanuit het publiek dat de voorzitter de zitting schorste. De OCMW-raadsleden van de PVDA+ maakten toen van de gelegenheid gebruik om er een volksvergadering van te maken en volgende acties voor te bereiden.
Protest bereikt hoogtepunt
Op 16 mei 2016 trok een grote stoet van 300 mensen door Zelzate met de eis voor een socialere gemeente. Dat was een bundeling van verschillende actiecomités. Niet alleen ouders die wilden dat de kinderopvang behouden werd, maar ook jongeren die protesteerden tegen de afbouw van opbouwwerk, bewoners die de aanleg van een nieuwe KMO-zone in hun achtertuin betwistten, de organisatoren van de jaarlijkse Toer de Frans die hun vertrouwde terrein werd ontzegd en een cafébaas die ijverde voor behoud afgesloten parking voor vrachtwagens.
Onder druk van het protest keurde de gemeenteraad een voorstel van de PVDA goed, om de kinderopvang te behouden. Dat was een belangrijke overwinning. Drie weken later echter was er een OCMW-raad waarop de voorzitter pertinent weigerde de officiële agenda te bespreken waarin werd gevraagd om de motie van de gemeenteraad voor behoud kinderopvang uit te voeren.
De PVDA+-raadsleden dienden daarop een klacht in bij de gouverneur. Die gaf hen gelijk en het besluit van de OCMW-raad werd ingetrokken. De verkoop was daarmee ingetrokken, maar het plan was er nog.
Goed nieuws
Toen namen enkele ouders het heft in handen voor nieuw verzet, gesteund door PVDA. Een affiche-campagne ‘Kinderopvang is niet te koop’ was het resultaat. Vlak voor de zomervakantie had er een gesprek plaats tussen de burgemeester en een delegatie van ouders. Daar liet de burgemeester uitschijnen dat de onderhandelingen met de kandidaat-overnemer niet echt naar wens verliepen. Opnieuw een lichtpunt voor de ouders.
Op de OCMW-raad van 6 december 2016 ontdekten de PVDA-raadsleden dat in de begrotingsdocumenten en in de meerjarenplanning geen sprake meer was van privatisering of uitbesteding kinderopvang. Twee dagen later verspreidden Karel en Riet dit goede nieuws in de pers. Een week later konden burgemeester Frank Bruggeman en OCMW-voorzitter Laureys niets anders dan dit bericht bevestigen. De kinderopvang bleef in handen van het OCMW.
“Een revolutie in de hoofden”
“De strijd die in Zelzate gevoerd is, toont verschillende zaken aan”, zegt Geert Asman, fractieleider van PVDA+ in de Zelzaatse gemeenteraad. “Ten eerste dat het mogelijk is om te winnen tegen een tegenstander die groter lijkt en die de macht in handen heeft. Als de mensen gemobiliseerd en georganiseerd zijn, dan is dat een grote kracht. Door te overwinnen krijgen de mensen vertrouwen en hoop. Ze moeten niet lijdzaam alle neoliberale maatregelen ondergaan. De overwinning betekende een revolutie in de hoofden van de mensen. Ze leren dat onze samenleving maakbaar is. Dat de mensen eerst kunnen komen en niet de winst. Ten tweede hebben de mensen ook geleerd dat er een alternatief is. We voeren een strijd om opnieuw te investeren in openbare diensten. En dat betekent: betere dienstverlening, meer koopkracht, meer jobs.”
Nicky: “Toen ik mijn brief voorlas, werd het stil in de zaal”
“Wat mij het meest is bijgebleven is het aantal mensen, ouders, grootouders, gewone burgers die telkens aanwezig waren op de OCMW-raad en de gemeenteraad”, zegt Nicky, een moeder van een 8-jarige zoon. “Zelf schreef ik een lange brief, die ik een eerste keer voorlas tijdens een gemeenteraad. Het publiek stond tot in de gangen, en toen ik sprak viel alle rumoer stil en kreeg ik op het einde een lang applaus. Dat gaf mij een warm gevoel van solidariteit tegenover al die peetjes vooraan die naar hun papieren of laptop bleven staren. Veel volk doet hen zeker een toontje lager zingen, want ik voelde me beschaamd hoe de burgemeester de argumenten van de oppositie gewoon afblafte. Heel de tijd luisterde hij niet of deed op zijn minst alsof, door voortdurend met zijn smartphone te spelen.”
Uit de brief van Nicky op de gemeenteraad van 13 mei 2016
“In de Speelwolk is er een ruime, groen buitenspeelplaats met zandbak, hoekjes waar kampen kunnen gebouwd worden, klimtoestellen, fietsen, skateboarden, gezellige mooie hoekjes en vooral ruimte om creatief te zijn. Binnen heb je de eetruimte, verschillende kamers waar de kinderen even kunnen ontsnappen aan de grote drukte. (…) En dan hebben we nog de kinderen die kampen met wat meer problemen en uitdagingen. De begeleiders van de opvang werken mee om deze kinderen op te volgen. (…) Dit zal bij de verkoop van dit mooie gebouw en bij de overdracht van opvang naar de scholen allemaal niet meer mogelijk zijn. (…) Ik heb het dan nog niet over de hogere prijs.
Het komt erop neer dat wij gaan inboeten aan kwaliteit, rusthuis is uit handen gegeven, thuiszorg ook. Jeugdzorg mocht al inkrimpen. En nu komen zowel de IBO als het kinderdagverblijf aan de beurt. Alles wordt geprivatiseerd, duurder voor minder. (…)
Ik vraag aan jullie: gaan wij gewoon voortploeteren, stilzwijgend instemmen met deze plannen? En dit gaat veel breder dan enkel de kinderopvang. Dit gaat over het hele beleid in Zelzate en zelfs heel België.
Misschien dat sommige denken dat alles toch al in kannen en kruiken is en dat we daar niets kunnen aan veranderen. Misschien wel, maar als je niets doet is dat een zekerheid. Maar als we ons verenigen en luid protesteren en een heel duidelijk NEE roepen laten we op zijn minst zien dat we niet zo maar alles laten begaan.”